Lãng du Bắc Hà Si Ma Cai
Si Ma Cai ngược lại kém may mắn vẫn thiếp ngủ trong rừng cấm, cheo leo, chênh vênh trên vùng núi đá hiểm trở. Si Ma Cai vẫn thiếp ngủ với những nét hoang sơ như tự thưở nào với những còn đường chỉ vừa bụng ngựa thồ. Vẫn bí ẩn chất chứa những huyền thoại từ mọi thứ quanh mình.Nhìn đâu đâu cũng thấy trùng trùng là đá. Đá 3 mặt nhà, nhà trên đá, lối vào lát đá… Mới đây vài năm thôi đường còn hẹp tới mức vách đá 2 bên nhẵn bụng ngựa thồ. Hàng tấn thuốc nổ mới vật được một chút đá mở một khúc đường.
Vậy mà cứ đến mùa khô thì người dân nơi đây ai ai cũng đi làm đường, để hôm nay có những cung đường quanh co tiến vào. Có những ngày cung đường đó mây núi đặc quánh lại tới mức cánh phụ xe phải nhảy xuống lấy áo khua cho loãng bớt mây trời xe mới bò lên được. Nếu run tay thì cũng tòm xuống vực ngay trong cái tầm nhìn chỉ…1m đó.
Nhưng sự không may mắn của nàng công chúa Si Ma Cai cũng có cái lợi. Ít ra giấc ngủ thiếp dài của nàng cũng không biến nàng thành bà hoàng nay đã hơn 100 tuổi như người chị em sinh đôi của mình (Sa Pa sau hơn 100 năm bị khai thác cho du lịch đã mất đi khá nhiều bản sắc hoang sơ).
Trong các chuyến xe lắc lư người ta vẫn còn được nghe nhiều câu chuyện huyền thoại về xứ này mà không hề nghe câu “no money, no photograph – Không cho tiền thì không được chụp ảnh” (Một câu tiếng Anh rất phổ biến từ mọi cô gái hay đứa trẻ dân tộc tại Sa Pa mỗi khi khách du lịch nâng máy ảnh chụp).
Si Ma Cai không hề kém cạnh vể vẻ đẹp, với những dãy bản mộc xếp hàng trên triền núi đá hùng vĩ, người ta nói dân Si Ma Cai có 7 tháng được đi an dưỡng (7 tháng thời tiết dịu mát). Đỉnh núi cao nhất Si Ma Cai ở Quan Thần Sán 2,800m cũng chỉ kém người anh em nóc nhà Đông Dương ít nhiều.
Bắc Hà là phiên chợ được tạp chí Serendib đánh giá hấp dẫn nhất trong 10 chợ Đông Nam Á vì “Mang đậm nét dân tộc của cộng đồng người dân tộc vùng cao Tây Bắc Việt Nam”. Phiên chợ Bắc Hà họp duy nhất ngày chủ nhật từng dẫn bước ông hoàng Sihanouk ghé thăm nay vẫn giữ nguyên bản sắc.
Trong sự lãng quên và tốc độ chóng mặt của cuộc sống hiện đại, Bắc Hà – Si Ma Cai vẫn bình thản với những giá trị chân sơ, mộc mạc của riêng mình. Với dòng rượu ngô thơm đậm, ấm áp được ủ bởi men lá và hạt hồng mi trong một ngôi nhà hiếu khách ở Na Hối, trong tiếng sáo Mông trầm đục của đêm trăng xa xôi.
Rồi với mận tam hoa mỗi độ xuân về. Với kẹo mạch nha. Với những triền dốc thẳng bóng cây sa mu nơi tụi trẻ chăn châu nô đua trên những dãy ruộng bậc thang phủ đỏ hoa mộc miên, minh chứng cho sức sáo tạo và cần cù vô hạn của đồng bào vùng cao.